ျမန္မာ့ပညာေရး လႈိုင္းဂယက္ထဲမွ အေကြ႔အေကာက္မ်ား

ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ပင္ကိုယ္ စိတ္သေဘာထား ႏူးညံ့ေပ်ာ့ေျပာင္းၿပီး အရာရာကို ခြင့္လႊတ္သည္းခံႏိုင္သည့္ လူမ်ိဳးျဖစ္သည္။ အႏုပညာဓာတ္ခံ႐ွိၿပီး အရာရာကို ဟာသအျမင္ျဖင့္ ႐ႈျမင္ႏိုင္သည္။
ေတာ္႐ံု ျပႆနာေလာက္ကိုျဖင့္ ရယ္ေမာေျဖေဖ်ာက္ႏိုင္ေလသည္။ ေလာကဓံကို ႀကံ့ႀကံ့ခံ ရင္ဆိုင္ႏိုင္ေသာ အစြမ္းသတၱိလည္း ျမင့္မားၾကေလသည္။ ျဖတ္သန္းခဲ့ရေသာ ရင္ဆိုင္ေတြ႕ႀကံဳခဲ့ရေသာ အခက္အခဲမ်ားကလည္း မ်ားလွေခ်သည္။ အဂၤလိပ္ကို ေတာ္လွန္ခဲ့ရသည္။ ဂ်ပန္ကို ေတာ္လွန္ခဲ့ရသည္။ စစ္ႀကီးကို ႀကံဳခဲ့ရသည္။ ျပည္တြင္းစစ္ကို ျဖတ္သန္းရသည္။ ႏိုင္ငံေရးအကြဲအၿပဲမ်ားကိုလည္း ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရသည္။ တစ္ပါတီ အာဏာ႐ွင္စနစ္ေအာက္တြင္လည္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ထုသားေပသားက် ေနခဲ့ရသည္။ ဟိုေကြ႔ေရာက္ ဟိုတက္ႏွင္႔ေလွာ္၊ ဒီေကြ႔ေရာက္ ဒီတက္ႏွင္႔ေလွာ္ ဟူေသာ ျမန္မာစကားပံုထဲကအတိုင္း အေျခအေနအရ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ေနတတ္ခဲ့ၾကသည္။
သို႔ေသာ္ ထိုသို႔လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ ေပးဆပ္ခဲ့ရသည္မ်ားလည္း အမ်ားအျပားပင္၊ လူးကာလိမ့္ကာျဖင့္လည္း ျဖတ္သန္းခဲ့ရသည္၊ စံုးစံုးနစ္ရင္လည္း နစ္ခဲ့ရေခ်ၿပီ၊ တြယ္မိတြယ္ရာတြယ္ရင္း ထိပ္ဆံုးေရာက္ခဲ့ရသည္မ်ားလည္း ႐ွိခဲ့ၾကေပသည္။
ယေန႔ေခတ္တြင္ျဖင့္ ကမၻာႀကီးတစ္ခုလံုးသည္ ေျပာင္းလဲလွ်က္႐ွိေခ်ၿပီ၊ အေျပာင္းအလဲမ်ားက္ိုလည္း ေန႔မဆိုင္းညမဆိုင္း သိခြင့္ရၾကေလၿပီ၊ ထိုသို႔သိရေအာင္လည္း နည္းပညာမ်ားက အ့့ံမခန္း တိုးတက္လွ်က္႐ွိေခ်ၿပီ။ ထိုတိုးတက္ေသာ နည္းပညာမ်ားကို လိုက္မီေအာင္ေလ့လာရင္း ေခတ္သည္ ပညာေခတ္ (Knoledge Age) သို႔ေရာက္႐ွိခဲ့ေလၿပီ။ အဆင့္ျမင့္နည္းပညာမ်ား ေလ့လာရင္း အေျခခံပညာတတ္ေျမာက္မႈ႐ွိရန္ မျဖစ္မေန လိုအပ္သည္ကိုသိ႐ွိၾကေလသည္။
သို႔ျဖစ္ရာ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔သည္လည္း ပညာေခတ္တြင္ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ ပညာေရးေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ား ျမင့္မားလာခဲ့ေခ်ၿပီ၊ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ယွဥ္ၿပီး ျမန္မာ့ပညာေရးကို တိုးတက္ေစလိုေသာစိတ္မ်ား လူအမ်ား ခံစားမိေခ်ၿပီ။ လူတိုင္းလူတိုင္း ပညာတတ္ေအာင္ႀကိဳးပမ္းရမည္၊ ပညာရယူမႈအတြက္ အသက္၊ အခ်ိန္အကန္႔အသတ္မ႐ွိ၊ ယခုေခတ္စားေနေသာ (Life-Long Learning) တသက္တာသင္ယူမႈျဖင့္ ပညာကိုရွာမွီးၾကရမည္ဟု ဆိုၾကျပန္သည္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပညာေရးစနစ္ ေခတ္ေနာက္က်ေနေၾကာင္း ပညာေရးစနစ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ေထာက္ျပေျပာဆိုေနၾကပါသည္။
"ပညာေရးစနစ္ဆိုတာ တိုင္းျပည္အတြက္ အင္မတန္အေရးႀကီးတဲ့ မ႑ိဳင္တစ္ခု၊ ဒါကို လူတစ္ေယာက္ တက္လာတာနဲ႔ ပံုစံတစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ဖ်တ္ကနဲ ေျပာင္းလို႔မရဘူး။ ဒီလိုကိစၥကို လူငယ္ေတြ ဒီမ်ိဳးဆက္ သံုးဆက္က အနစ္နာခံ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတယ္၊ လူစဥ္မမီျဖစ္ခဲ့ရတယ္" ဟု ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္မွ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းရာမွာ ဆရာမႀကီး ေဒါက္တာေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
မွန္ပါသည္၊ လူတစ္ေယာက္ေျပာင္း မူတစ္ခါေျပာင္း၊ စနစ္တစ္ခုေျပာင္း ထိုစနစ္ကိုကာကြယ္ရန္ မီးေမာင္းထိုးရန္ရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္ ပညာေရးျဖင့္ အသြင္ေျပာင္းျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား ပညာေရးလႈိုင္းဂယက္တြင္ မ်ိဳးဆက္သံုးဆက္နီးပါး ယက္ကန္ယက္ကန္ ျဖတ္ကူးခဲ့ၾကရသည္၊
(၂)
လြန္ခဲ့ေသာဆယ္စုႏွစ္မ်ားဆီက ပညာေရးဝန္ႀကီးအသစ္တစ္ေယာက္ ခန္႔အပ္လိုက္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံျပန္တမ္းတြင္ ေၾကျငာၿပီး သတင္းစာထဲပါလာပါက "အင္း...... မၾကာခင္ျပဳတ္၊ ဒါမွမဟုတ္ အနားေပးခံရေတာ့မည့္သူဟု" ေျပာစမွတ္ပင္ ႐ွိခဲ့ဖူးပါသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ဝန္ႀကီးတစ္ခါေျပာင္း မူတစ္ခုေျပာင္းျဖင့္ ပညာေရးစနစ္ကို ျဖတ္သန္းခဲ့ရဘူးပါသည္၊
က်မ တတိယတန္းတက္ေရာက္ေနစဥ္ စတုတၳတန္းသည္ အစိုးရစစ္ျဖစ္ပါသည္၊ က်မစတုတၳတန္းသို႔ ေရာက္သည့္ႏွစ္တြင္ ၿမိဳ႕နယ္စစ္ (ေခၚ) ဘုတ္စစ္ ျဖစ္သြားပါသည္။ သို႔ေသာ္ တစ္ရက္ကို ႏွစ္ဘာသာ ေျဖဆိုရတာခ်င္းေတာ့ တူပါသည္၊ ကိုယ့္ေက်ာင္းမွာမေျဖရဘဲ သတ္မွတ္ထားသည့္ စာစစ္ဌာနတြင္ သြားေရာက္ေျဖရတာခ်င္းေတာ့တူသည္။
ထိုစတုတၳတန္းေအာင္ျမင္ၿပီး ပဥၥမတန္းေရာက္မွ အဂၤလိပ္စာကို စတင္သင္ရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စတုတၳတန္း အစိုးရစစ္ကိုမေက်ာ္ႏိုင္သျဖင့္ တဖုန္းဖုန္းက်ၿပီး ေက်ာင္းထြက္သြားရသူမ်ားသည္ အဂၤလိပ္စာလံုး A ကို ပုတ္ေလာက္ ေရးျပလွ်င္ပင္ လွည္းေဒါက္ခြလားဟု ျပန္ေျပာၾကသည္ လို႔ ဆိုၾကျပန္သည္။ မူလတန္းပညာေရး အေျခခံအဆင့္ကို လူတိုင္းမေက်ာ္ႏိုင္သည့္စနစ္တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည္။
ထို႔ေနာက္အလယ္တန္းအဆင့္တြင္ အဌမတန္းသည္ အစိုးရစစ္ျဖစ္သည္၊ အေရးႀကီးသည္႔အတန္းပင္၊ သို႔ေသာ္ က်မတို႔ အဌမတန္းေရာက္သည့္အခါ ၿမိဳ႕နယ္စစ္ ျဖစ္သြားျပန္သည္။ က်မတို႔တက္သည့္ႏွစ္မွ ေျပာင္းသြားျခင္းပင္။
က်မသည္ ကိုယ္တက္ရသည့္ႏွစ္မွ ေျပာင္းေျပာင္းသြားသည့္ အတြက္ အံ့ဩေနမိသည္၊ ဒႆမတန္း (အေျခခံပညာအထက္တန္း) ေရာက္သည့္အခါ ပိုဆိုးေခ်သည္၊ တကယ့္ကို အေျပာင္းအလဲႏွင့္ ေတြ႔ရေလေတာ့သည္၊ က်မတို႔ေရွ႕ႏွစ္မွ အစ္ကိုအစ္မမ်ားသည္ ဒႆမတန္း၊ ဆယ္တန္း (အေျခခံပညာအထက္တန္း) ေအာင္ၿပီးပါက ေဒသေကာလိပ္ ပထမႏွစ္ ဒုတိယႏွစ္ ဟူ၍ တက္ရပါသည္၊ ၿပီးမွ ဆယ္တန္းအမွတ္ႏွင့္ ေဒသေကာလိပ္မွ အမွတ္မ်ားေပါင္းကာ တကၠသိုလ္ဝင္ခြင့္ေလွ်ာက္ရပါသည္။
က်မတို႔ႏွစ္တြင္ ဆယ္တန္းေအာင္မွတ္ျဖင့္ တကၠသိုလ္ဝင္ခြင့္တစ္ခါတည္းေလွ်ာက္ၾကရမည္ဟု စတင္ေျပာင္းလဲ သတ္မွတ္ေလသည္။ ထိုစဥ္က ဆယ္တန္းစာေမးပြဲတြင္ နဝမတန္းမွ စာအခ်ိဳ႕ကိုပါ ျပန္လည္ထည့္သြင္းၿပီး ေမးေလ့႐ွိသည့္အတြက္ ႏွစ္ႏွစ္စာ စာမ်ားကို က်က္မွတ္ရပါသည္။ ဖိအားကား မ်ားလွပါသည္။
နဝမတန္းတြင္ စတင္သင္ၾကားစဥ္က အေျခအေနကိုသတိရမိပါသည္၊ ရူပေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ ဘာသာရပ္ကို နဝမတန္းတြင္ ပထမဆံုးသင္ၾကရပါသည္၊ ထိုအခ်ိန္တြင္ သိပၸံဘာသာရပ္မ်ားကို သင္ၾကားရာတြင္ ျမန္မာမႈျပဳၿပီး ျမန္မာေဝါဟာရမ်ားျဖင့္သာ အစားထိုးသံုးရမည္ဟု ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ထားရာ ဆရာ ဆရာမမ်ား အခက္ေတြ႔ေနခ်ိန္ ျဖစ္သည္။
႐ူပေဗဒဘာသာရပ္တြင္ Vector ကိုသင္ရာ ဆရာမသည္ ဗထက္ခိ်ဳင့္ေရးကသတ္ဗက္ တဝမ္းပူေရးခ်ာတာ ဟု ရယ္ေမာရင္းေျပာဖူးပါသည္၊ Vector၏ အဓိပၸါယ္ကို ျမန္မာလိုဖြင့္ဆိုရွင္းျပ၍ သင္ၾကားေပးေသာ္လည္း Vector ကို ျမန္မာလို ဘယ္လိုနာမည္ေပးမည္နည္း။ ဗက္တာဟုသာမွတ္ပါေလဟု ေျပာပါသည္။ သိပၸံဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ေဝါဟာရမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာလိုသင္ၾကားေရးကိစၥတြင္ ပညာေရးဌာနမွ ဆရာႀကီး ဆရာမႀကီးမ်ားႏွင့္ ဝန္ႀကီးတို႔ အေခ်အတင္ျဖစ္ၾကသည္ဟု ၾကားခဲ့ဖူးပါသည္၊
ေက်ာင္းပညာသင္႐ိုးညႊန္းတမ္းတြင္ အဂၤလိပ္ေဝါဟာရမ်ားကို ျမန္မႈျပဳၿပီး ျမန္မာအသံုးအႏႈံးသာ သံုးရန္ ညႊန္ၾကားခ်က္ထြက္လာေသာအခါ ေဆးတကၠသိုလ္မွဆရာႀကီး ဆရာမႀကီးမ်ားသည္ ဤကိစၥသည္ လံုးဝမျဖစ္ႏိုင္ပါ၊ ေဆးပညာေဝါဟာရအခ်ိဳ႕ကို ျမန္မာလို အတိအက် ေျပာ၍မရသည္မ်ား ႐ွိပါသည္။ ထို႔ထက္နက္နဲေသာ အေၾကာင္းရပ္မ်ားလည္း႐ွိပါသည္ဟု အစည္းေဝးတြင္ တင္ျပေျပာဆိုသျဖင့္ စာအုပ္ထူႀကီးမ်ားႏွင့္ ေကာက္ေပါက္ခံခဲ့ရသည္ဟု ၾကားဖူးပါသည္။ ထိုသို႔ အေပါက္ခံၿပီး ေျပာခဲ့သည့္အတြက္ ေဆးတကၠသိုလ္တစ္ခုေတာ့ျဖင့္ ကင္းလြတ္ခဲ့ပါသည္။
က်မသည္ အေျခခံပညာအထက္တန္းေအာင္ျမင္ၿပီး တကၠသိုလ္ဒုတိယႏွစ္အေရာက္တြင္ ထံုးစံအတိုင္း အေျပာင္းအလဲႀကံဳရျပန္ေလသည္။ ဒုတိယယႏွစ္စာေမးပြဲတြင္ အဓိကဘာသာရပ္မ်ား ဂုဏ္ထူးထြက္ၿပီး အထူးေအာင္ (credit) ျဖင့္ေအာင္ပါက ဂုဏ္ထူးတန္းဝင္ခြင့္တက္ရမည္ဟု ေၾကညာပါသည္။ ထိုသို႔ဝင္ခြင့္ရပါက ေနာက္ထပ္ သံုးႏွစ္တက္ေရာက္ၿပီးလွ်င္ သိပၸံ (ဂုဏ္ထူး)ဘြဲ႔ ရရွိမည္ျဖစ္သည္။ ရိုးရိုးသိပၸံဘြဲ႔က (၄)ႏွစ္ ျဖင့္ဘြဲ႔ရမည္။ ဂုဏ္ထူးဘြဲ႔က (၅)ႏွစ္တက္ရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖင့္ ဒုတိယႏွစ္ေအာင္ျမင္ေသာအခါ တတိယႏွစ္မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ပထမႏွစ္ဂုဏ္ထူးတန္းကိုတက္ေရာက္ခြင့္ ရခဲ့ျပန္ပါသည္။
က်မ ဖခင္သည္ လက္႐ွိပညာေရးစနစ္ကို လိုက္မမွီပါ၊ နားလည္းမလည္ပါ။ ျမန္မာလိုသင္လွ်င္သင္လိုက္ အဂၤလိပ္လိုသင္လွ်င္လိုက္သင္ ဒါပဲ႐ွိသည္။ ဂ်ပန္လိုမသင္တာ ေတာ္ေသးတယ္မွတ္ဟု ရယ္စရာေျပာပါသည္။ (ထိုအခ်ိန္က ဂ်ပန္မွတင္သြင္းေသာ ကားမ်ား၊ စက္ပစၥည္းမ်ား၊ ဂ်ပန္တြင္အလုပ္သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ျခင္းမ်ား ဂ်ပန္သို႔ ပညာေတာ္သင္သြားလိုသူမ်ား ဂ်ပန္ေခတ္စားေနေသာအခ်ိန္ ျဖစ္သည္)။
ထိုႏွစ္တြင္ ထူးျခားစြာ ေျပာင္းလဲျပန္ေလသည္။ တကၠသိုလ္မ်ားတြင္ တတိယႏွစ္မွစ၍ အဂၤလိပ္လိုသာ သင္ၾကားၿပီး အဂၤလိပ္လိုသာ ေျဖဆိုၾကရေတာ့မည္ ဟူသတတ္။ က်မတို႔စာသင္ႏွစ္မွ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ားသည္ ျမန္မာလို႐ွည္လ်ားေထြျပားစြာ ေထာင့္ေတာင့္ေတာင့္ ဘာသာျပန္ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားကို မနည္းခ်ိတ္ဆက္ က်က္မွတ္ခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္ေလသည္။
ပထမႏွစ္ဂုဏ္ထူးတန္း အတန္းမ်ားကို အနိမ့္ဆံုး လက္ေထာက္ကထိကဆရာမွ ပါေမာကၡအထိ သင္ၾကရမည္ဟု သတ္မွတ္ေလသည္။ က်မတို႔၏ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ပါေမာကၡဆရာႀကီးသည္ အေမရိကန္႐ွိ နာမည္ေက်ာ္ တကၠသိုလ္တစ္ခုမွ ပါရဂူဘြဲ႔ကို ထူးခၽြန္စြာေအာင္ျမင္ၿပီး ရယူခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီး ပါရဂူဘြဲ႔အၿပီးတြင္ အဆိုပါေက်ာင္းမွ ဆရာမ်ားက ေက်ာင္း၏သုေတဌာနတြင္ ျပန္လည္လုပ္ကိုင္ပါရန္ လစာမ်ား မက္ေလာက္္ေအာင္ေပးေသာ္လည္း လက္မခံဘဲ ျမန္မာျပည္သို႔ျပန္လာခဲ့ျပီး သုေတသနမ်ား ဆက္လက္လုပ္ကိုင္မည္ဟု ေမွ်ာ္မွန္းထားခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးျပန္လာစဥ္က စာအုပ္စာတမ္းမ်ားသာ ပါလာသည္ဟု ဆရာႀကီးႏွင့္နီးစပ္သည့္ ဆရာ ဆရာမမ်ားက ျပန္လည္ေျပာျပဖူးပါသည္။
ထိုဆရာႀကီး ပထမဆံုးအတန္းဝင္လာသည့္ေန႔ကို မွတ္မိေနပါေသးသည္။ ဆရာႀကီးသည္ က်မတို႔အားလံုးကို ေသေသခ်ာခ်ာၾကည္႔ၿပီး ေခါင္းတဆတ္ဆတ္ျငိမ့္ေလသည္၊ ၿပီးေနာက္ ထိုင္ခံုတြင္ထိုင္ကာ စကားတစ္ခြန္းမွ မေျပာဘဲ အတန္ၾကာၿငိမ္ေနေလသည္၊ ေတာ္ေတာ္ေလးၾကာပါသည္။ တခန္းလံုး အပ္က်သံပင္ ၾကားရမတတ္ပင္။ ျပီးမွ " အင္း...မင္းတို႔ဟာ သနားစရာေလးေတြပါလား" ဟု ဆိုင္းမဆင့္ဗံုမဆင့္ေျပာေလရာ က်မတို႔အားလံုး အေတာ္ပင္ဝမ္းနည္းမိေလသည္။
ေက်ာက္သင္ပုန္းတြင္ Quantum Physics ကြမ္တမ္ ဟု ေရးျပပါသည္။ ဆရာႀကီးသင္ရမည့္ဘာသာကို ကေလးတုိ႔နားလည္သလို ေျပာၾကမည္ဟုဆိုေလသည္။ အျခားဆရာ ဆရာမမ်ား တစ္ေန႔ ေလးငါးမ်က္ႏွာ သင္ၾကားေသာ္လည္း ဆရာႀကီးသည္ တစ္ေန႔ ေလးငါးေၾကာင္းသာ သင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ စာအုပ္ထဲတြင္ ထိုေလးငါးေၾကာင္းသာပါေသာ္လည္း ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေခါင္းထဲတြင္ အမ်ားႀကီး သိ႐ွိခဲ့ရပါသည္။
အင္မတန္ စာသင္ေကာင္းပါသည္၊ ႏိႈင္းရအလ်င္ကို ကိုယ္က ရထားတစ္ေပၚတြင္႐ွိေနစဥ္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ အျခားလမ္းတစ္ဖက္မွ ရထားတစ္စင္းလာေနသည့္အခိုက္ ခံစားရသည့္ အခိုက္အတန္႔အျဖစ္အပ်က္ျဖင့္ ခိုင္းႏိႈင္းသင္ၾကားရာ အလြယ္တကူ နားလည္သေဘာေပါက္ခဲ့ရပါသည္။ E=mc² ကိုသင္ၿပီး " မင္းတို႔ ႏ်ဴးကလီးယား ထုတ္လို႔ ရၿပီ" ဟုရယ္ေမာေျပာပါသည္၊ "သင္ၾကားဖို႔ လက္ေတြ႔စမ္းသပ္ဖို႔ အေထာက္အကူပစၥည္းေတြ႐ွိလွ်င္ ရခဲ႔လွ်င္ တို႔ျမန္မာေက်ာင္းသားေတြ မည့့ံပါ" ဟု ဆက္ေျပာပါသည္။
ႏွစ္ကုန္သည့္အခါ စာမ်က္ႏွာ (၁၂၀) ပါ ဗလာစာအုပ္တစ္အုပ္စာသာ မွတ္စုရွိပါသည္။ သို႔ေသာ္ Quantum Physics ကို ေရေရရာရာသိ႐ွိေအာင္ သင္ၾကားေပးပါသည္။ မွတ္ထားပါ၊ လိုက္ကူးရန္မလို၊ ဒါကို စာၾကည့္တိုက္မွာ သြားဖတ္ဟု လမ္းညႊန္တတ္ပါသည္။ စာေမးပြဲေျဖရာတြင္ အျခားဘာသာရပ္မ်ားကို အေသအလဲ က်က္မွတ္ရေသာ္လည္း ဆရာႀကီးဘာသာရပ္ဆိုလွ်င္ တစ္ေခါက္ျပန္ဖတ္ၿပီး definition နည္းနည္းက်က္သည္ႏွင့္္ လံုေလာက္သည္၊ စာေမးပြဲကို ေကာင္းမြန္စြာ ေျဖဆိုႏိုင္ၾကေလသည္။
၁၉၈၈၊ ဇြန္လတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား အဓိပတိလမ္းေပၚတြင္ တရားေဟာၾကသည္။ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ပါေမာကၡမ်ားကို ေက်ာင္းသားမ်ားအားႏိုင္ေအာင္ထိန္းရမည္ဟု ညႊန္ၾကားေသာအခါ ဆရာႀကီးသည္ အဓိပတိလမ္းေပၚ႐ွိ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ ႐ွိေနခဲ့သည္။ ဆရာမ်ားက ဖုန္းလာသည္ဟု လာေခၚလွ်င္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ေနသည္၊ ေစာင့္ၿပီးထိန္းေနသည္လို႔ေျပာလိုက္ဟု ေျပာေလသည္။
ေက်ာင္းသားမ်ားအၾကား လူစိမ္းသူစိမ္းမ်ားမဝင္ရေအာင္ လက္ခ်င္းယွက္ေသာအခါ ဆရာႀကီးလည္း လက္ခ်င္းယွက္၍ ကာေပးခဲ့သည္။ ၈၈အေရးေတာ္ပံုကာလၿပီးေသာအခါ ဆရာႀကီးပင္စင္ေပးခံရပါသည္။ ေနာင္ႏွစ္အနည္းငယ္ၾကာေသာအခါ ဆရာႀကီးကို ပညာေရးတကၠသိုလ္ေလ့က်င့္ေရးေက်ာင္း အေနာက္ဖက္က လမ္းက်ယ္တစ္ခုေပၚတြင္ ကေလးတစ္ေယာက္ႏွင့္ စြန္လႊတ္ရန္ျပင္ေနသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ ၿငိမ္းေအးလွပါသည္၊ ဆရာႀကီးကိုႏႈတ္ဆက္သည့္အခါ ျပန္လည္ႏႈတ္ဆက္႐ံုမွတပါး ဘာစကားမွအပိုမေျပာပါ။
သို႔ေသာ္ က်မသည္ ဆရာႀကီးကို ႏွေျမာတသ ျဖစ္ေနမိပါသည္။ ဆရာႀကီးကား ပညာရွင္စစ္စစ္ပင္။ အေနာက္ႏိုင္ငံႀကီးတစ္ခုဆီမွ ႏ်ဴးကလီးယားစြမ္းအင္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အဆင့္ထိ သုေတသနစာတမ္း ျပဳစုခဲ့သူတစ္ဦး၊ ပညာတတ္တစ္ေယာက္ ပညာရွင္တစ္ေယာက္ကို အေလးမထား၊ ဂရုမျပဳၾကဘဲ ပစ္ပယ္ထားေခ်ၿပီ။ ႏိုင္ငံအတြက္ မ်ားစြာနစ္နာခဲ့ေခ်ၿပီ၊ ဆရာႀကီးကေတာ့ ဘာပညာမာနမွမ႐ွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ စြန္လႊတ္ေနေခ်ၿပီ။
(၃)
မိမိကိုယ္တိုင္ ျဖတ္သန္းခဲ့ရသည့္ ပညာေရးအခ်ိဳးအေကြ႔မ်ား ၿပီးျပန္ေတာ့ ေနာက္ပိုင္းမ်ိဳးဆက္မ်ား၏ အခ်ိဳးအေကြ႔မ်ားကို ျမင္ေတြ႔ၾကားသိရျပန္သည္၊ ဝိဇၨာဘာသာရပ္၊ သိပၸံဘာသာရပ္တို႔ သပ္သပ္စီ ခြဲၾကျပန္သည္။ နဝမတန္းႏွင့္ ဒႆမတန္းတို႔ အဂၤလိပ္လိုသင္ၾကရေလသည္။ ကေလးမ်ားသည္ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာမ်ားႏွင့္ ဘာသာစကားမ်ားၾကားတြင္ လူးကာလိမ့္ကာျဖင့္ ျဖတ္သန္းၾကရျပန္သည္။ ထိုကေလးမ်ားသည္ သူငယ္တန္းမွစ၍ အဂၤလိပ္စာကို သင္ၾကားခဲ့ရသူမ်ားေတာ့ ျဖစ္ေနျပန္ပါသည္။
က်မလုပ္ငန္းခြင္သို႔ဝင္ေရာက္ၿပီး ဆယ္ႏွစ္ခန္႔အၾကာတြင္ ေရာက္႐ွိလာခဲ့သည့္ ကေလးမေလးတစ္ေယာက္ႏွင့္ စကားစပ္မိရာမွ သူဆယ္တန္းေအာင္ေတာ့ အမွတ္ေပါင္း (၅၈၅)မွတ္ရသည္ဟုဆိုသည္။ က်မက ေတာ္လိုက္တာဟု တဖြဖြခ်ီးမြမ္းရာ သူကမေနတတ္ဟန္ျဖင့္ မေတာ္ပါ ဒီအမွတ္ကနည္းနည္းေလး သူတို႔တုန္းက (၉) ဘာသာ ေျဖရတာဟု ဆိုေလသည္။ ထိုအခ်ိန္ကို က်မ မသိလိုက္မိပါ။ ဝိဇၨာ သိပၸံ မခြဲေတာ့ဘဲ အားလံုးေပါင္းသင္ရမည္ဟု ျပဌာန္းလိုက္ေသာအခါ စုစုေပါင္း (၉) ဘာသာ ျဖစ္သြားေလသည္။ ထိုကေလးမေလးသည္ ရွစ္ဘာသာေျမာက္ ေျဖအၿပီးတြင္ ေဆးသြင္း၍ က်န္သည့္ဘာသာကို ဆက္ေျဖခဲ့ရပါသည္တဲ့။
က်မသည္ ထိုကေလးမေလးအား သနားၾကင္နာစြာ ၾကည့္ရင္း က်မ၏ ပါေမာကၡဆရာႀကီးကို သတိရမိပါသည္၊ ဒီအတန္းကိုပဲ တခ်ိဳ႕ (၆) ဘာသာ ေျဖရသည္ကို သူတို႔ (၉) ဘာသာေျဖခဲ့ရသည္။ ဒီအတန္းကိုပဲ တခ်ိဳ႕ျမန္မာလိုေျဖၿပီး တခ်ိဳ႕ အဂၤလိပ္လို ေျဖခဲ့ရျပန္သည္။ ေကြ႕အမ်ိဳးမ်ိဳးကို တက္အမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာင္းၿပီး ေလွာ္ခပ္ခဲ့ရသည္၊ ေလွာ္ရင္းတက္က်ိဳးသူမ်ားလည္း ဘယ္ေလာက္ေတာင္႐ွိၾကမွာပါလိမ့္။
မူလတန္းအဆင့္တြင္လည္း တစ္မ်ိဳးတစ္ဖံုေျပာင္းေနသည္သာ။ က်မအိမ္ႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္တိုက္ခန္း ေအာက္ထပ္မွ ကေလးမကေလး စာေအာ္က်က္ရာမွ သိ႐ွိရေလသည္။
"ကိုယ့္ထက္ႀကီးသူမ်ားက ေမာင္ဘယ္သူဟုေခၚလွ်င္ ခင္ဗ်ာ ဟုထူးရၿပီး ကိုယ့္ထက္ႀကီးသူမ်ားက မဘယ္သူဟုေခၚလွ်င္ ႐ွင္ဟု ထူးရပါမည၊" ဟုက်က္သံၾကားေသာအခါ ဘာပါလိမ့္ဟု သိခ်င္စိတ္ျဖင့္ စူးစမ္းမိေလသည္။ မူလတန္းအဆင့္တြင္ လူမႈေရးဘာသာရပ္ႏွင့္ ရသ ႏွစ္ဘာသာထပ္တိုးထားေလသည္။ လူမႈေရးဘာသာရပ္တြင္ ပထဝီ၊ သမိုင္း၊ စာရိတၱႏွင့္ ဘဝတြက္တာတို႔ ပါဝင္ေလသည္၊ ရသ တြင္ ဆို က ေရး တီးႏွင့္ ပန္းခ်ီတို႔ပါဝင္သည္။
ထိုကေလးက်က္ေနသည္မွာ စာရိတၱဘာသာရပ္ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕မိဘမ်ားသည္ ေနကုန္ေနခန္း အလုပ္လုပ္ၾကရသျဖင့္ သားသမီးမ်ားႏွင့္ ကင္းကြာၾကသည္၊ သြန္သင္ဆံုးမမႈဖို႔ အခ်ိန္မေပးၽႏိုင္ၾကေတာ့ေပ။ သို႔ျဖစ္၍ ဤဘာသာရပ္မ်ားကို ထည့္သြင္းရသည္ဟု သိရပါသည္။ ေကာင္းပါသည္၊ သို႔ေသာ္ သင္နည္းက မည္သို႔႐ွိသည္မသိ။ ဤအေမးအေျဖကို သံုးလီသံုးခါက်က္ေနေလသည္၊ က်မသည္ ကေလးမေလးႏွင့္ ရင္းႏွီးသည္ျဖစ္ရာ "သမီး"ဟု ေခၚလိုက္ရာ "႐ွင္"ဟု ထူးပါသည္၊
"သမီးကို ကိုေခၚရင္ ရွင္လို႔ ထူးရမွန္းသိတယ္မဟုတ္လား၊ အဲဒီေတာ့ စာေမးပြဲမွာ ေမးရင္ အဲလိုပဲေျဖရမယ္ေလ သိလား"ဟု ေမးရာ 'သိပါတယ္" ဟုေျပာသည္၊
"ဒါဆို သိၿပီးသားကို ဘာလို႔ေအာ္က်က္ေနတာလဲ" ဟုေမးရာ ဆရာမက က်က္ခဲ့လို႔ေျပာလိုက္သည္တဲ့။
"ဟင္းခပ္လွ်င္ ဇြန္းကိုမည္သည့္လက္ျဖင့္ကိုင္ရမည္နည္း"
"ဟင္းခပ္လွ်င္ ဇြန္းကို ဘယ္ဘက္လက္ျဖင့္ကိုင္ရပါမည္" ဟုေအာ္က်က္ေလသည္။ ဤကား ဘဝတြက္တာ ဘာသာရပ္ဟု သိရေလသည္။
"ပညာေရးမွာေတာ့ ႏႈတ္တိုက္အာဂံုေဆာင္ျခင္းကို အလြန္အမင္း အားေပးတဲ့စနစ္က ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာနဲ႔ခ်ီၿပီး စြဲခဲ့တာဆိုေတာ့ အေၾကာင္းေတြ အခ်က္အလက္ေတြပဲ သိၾကတာပါ၊ ဒါေတြပဲေမးၿပီး ဒီလိုပဲေအာင္လာၾကတာပါ" လို႔ အစခ်ီၿပီး ဆရာမႀကီးေဒါက္တာေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္က ပညာေရးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ေရးသားထားပါသည္။
"စနစ္သစ္ကို အေကာင္အထည္မေဖာ္ခင္အတြင္းမွာ စႏိုင္တဲ့ လက္႐ွိပညာေရးစနစ္နဲ႔ ပတ္သက္တာေတြ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလ ုပ္လို႔ရပါတယ္။ ဥပမာ- သင္နည္းအဖံုဖံု (Teaching Learning methods)၊ စာေမးပြဲစစ္နည္းမ်ား၊ ဒါဟာလည္း အဖက္ဖက္မွာ ေခတ္ေနာက္က်ေနတဲ့ က်မတို႔တိုင္းျပည္အတြက္ အလြန္အေရးပါလြန္းတဲ့ ဦးစားေပး အေၾကာင္းအရာျဖစ္ပါတယ္လို႔" ေထာက္ျပထားသည္။
"စာေမးပြဲရမွတ္ေတြသာမ်ားၿပီး လူ႔တန္ဖိုးအစစ္ေတြမပါတဲ့ ပညာေရးက ေလ့က်င့္ေပးလိုက္တဲ့ က်ေနာ္တို႔ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြ ကမၻာနဲ႔ ဘယ္လိုရင္ေဘာင္တန္းမွာလဲ၊ ျမန္မာ့ပညာေရးက လူ႔တန္ဖိုးစစ္စစ္ေတြကင္းကာ စာေမးပြဲရမွတ္သာ အထင္ႀကီးတဲ့ ပညာေရးလားဆိုတာ ဆန္းစစ္ေနရပါမယ္၊ ယေန႔ ကမၻာ့ပညာေရးက သြားေနတဲ့လမ္းေၾကာင္းဟာ အေတြးအေခၚ အႀကိဳးအေႀကာင္းဆက္စပ္ႏိုင္မႈ ရင့္သန္ေစမယ့္ပညာေရးပါ" ဆိုၿပီး ဆရာေဒါက္တာေမာင္သင္းက ေထာက္ျပေျပာဆိုထားသည္ကို ဖတ္ရပါသည္။
ျမန္မာ့ပညာေရးလိႈင္းဂယက္ထဲမွာ တက္မွန္႐ြက္မွန္ျဖင့္ တည္ျငိမ္စြာ ေလွာ္ခပ္ႏိုင္ပါမွ ပညာေရးပန္းတိုင္ လိုရာေရာက္ေပလိမ့္မည္။ မ်က္မျမင္ပုဏား (၆) ေယာက္ ဆင္ကိုစမ္းသလို ကိုင္မိကိုင္ရာ ကိုယ္သိရာအမွန္ လုပ္ခဲ့ၾကသည့္ အာဏာကို ဗဟိုျပဳေသာ အာဏာကခ်ဳပ္ကိုင္ခ်ယ္လွယ္ခဲ့ေသာ ပညာေရးစနစ္ကို အသြင္ေျပာင္းလိုေနၾကၿပီ။
သို႔မွသာလည္း ေခတ္ႏွင့္အညီ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ရင္ေဘာင္တန္းႏိုင္သည့္ လူသားအရင္းအျမစ္မ်ား ထြက္ေပၚလာႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ လူ႔အသိဥာဏ္သည္ တန္ဖိုးႀကီးမားေသာ လူသားအရင္းအျမစ္ပင္ မဟုတ္ပါလား။
ခိုင္ခိုင္ေစာလြင္